میلاد زهره زهرا، طاهره مطهره، کوثر رسول، حضرت زهرای بتول بر همه مسلمانان جهان مبارک باد.

زهرا که از فروغش عالم ضیا گرفته / دین نبی ز فیضش نشو و نما گرفته
مریم زمکتب او درس حیا گرفته / جشنی به عرش اعلی بهرش خدا گرفته . . .

                                                  بنام خدا
                                       جامعه شناسی تبلیغات

جامعه‌شناسی تبلیغات چیست؟

تبلیغات سیاسی (پروپاگاندا)
تعریف
*گونه ای ارتباط است که در آن، اطلاعات هماهنگ و جهت دار برای بسیج افکار عمومی از طریق تبلیغات پخش و فرستاده می شود.
*تبلیغات سیاسی شکلی از ارتباط است که هدف آن نفوذ بر گرایش یک جمع یا جماعت به موضع و دلیل دلخواه مبلغ سیاسی است.
در پروپاگاندا به جای اعمال فشار، ایجاد اعتقاد می شود.
سیر تحول تبلیغات سیاسی
1.تبلیغات سیاسی قدیم 2.تبلیغات سیاسی جدید 3. تبلیغات معاصر
شیوه های تبلیغات سیاسی
1.تبلیغ دولتی: هدف تبلیغات دولتی حفظ و توسعه قدرت اجتماعی و اقتصادی کشور به خاطر تامین منافع تمام مردم است. حکومت درباره فعالیت های مملکتی دست به تبلیغ می زند تا نتایج کار خود را به مردم بشناساند.
2.اقدام روانی: حکومت ها و سازمان های اجتماعی ممکن است با استفاده از تکنیک های روانی برای تغییر عقاید و افکار افراد و تعلیم و تربیت کوشش هایی انجام دهند.
3.جنگ روانی: بر عکس اقدام روانی از خارج از کشور و به وسیله دشمن اعمال می شود. و هدف آن از میان بردن اعتقاد و ایجاد تزلزل و عدم اعتماد مردم نسبت به فرمانروایان است.
4.شستشوی مغزی: استفاده از روش های خاص برای تغییر رفتار و اندیشه ها و اعتقادات. در این روش سعی می شود که نتایج آموزش ها و تبلیغات قبلی خنثی شوند.
تبلیغات سیاسی در رژیم های آمرانه
*پروپاگاندا، تایید و تصویب بدون چون و چرای هدف های حکومت را تعقیب می کند.
*مسئولیت تمام نابسامانی ها و بدبختی های اجتماعی، اقتصادی و ... به دشمنان ملی نسبت داده می شود.
*در تبلیغات سیاسی همیشه وعده های طلایی داده می شود و انواع مختلف فداکاری ها را از مردم طلب می کنند. امیدوارکردن مردم نقش مهمی دارد.
*پروپاگاندا دارای خصوصیات اغوا کننده است و شعار های سیاسی به طور مرتب در رسانه ها و همچنین از طریق تبلیغات محیطی تکرار می شوند تا در روح و مغز مردم نفوذ کنند.
*تحریک احساسات و غرور ملی و تنفر از دشمن از مهمترین هدف های این نوع تبلیغات سیاسی است.
*پروپاگاندا جنبه پرستش آمیز پیدا می کند و ضرورت ایمان به برخی حقایق مطلق و بی چون و چرا را ایجاب می کند. مثل پرستش پیشوای حزب سیاسی
آثار و حدود تبلیغات سیاسی
آثار تبلیغات سیاسی
حدود تبلیغات : تبلیغات و حقیقتتبلیغات و سطح فرهنگ
مبانی تبلیغات سیاسی
*محیط تبلیغات:جوامع شهری و روستایی*رژیم ها و ایدئولوژی های سیاسی*وسایل تبلیغاتی
*وسایل چاپی ( کتاب، بروشور، روزنامه و مجله، اعلامیه و تراکت)*وسایل سمعی و بصری
* مکالمات و شایعات *نطق و خطابه *تظاهرات و میتینگ*نمایش و تئاتر*نمایشگاه ها*سینما*عکس، نوار و سی *رادیو و تلویزیون
تکنیک های تبلیغات
*عوامل روانی تبلیغات
*تحریک حواس :تحریک غرائزصیانت ذاتغرائز خانوادگیغریزه تقلید و عادت
شیوه های عملی تبلیغات
*ساده گویی : شعار و دستورالعملکلمات کلیدینمادها*اغراق گویی و بزرگ نمایی*تکرار*هدف واحد*معرفی شخص واحد*زمینه مساعد *همگامی عمومی *هماهنگی فعالیت ها و برنامه ها
اصول ضد تبلیغ
تبلیغات سیاسی دارای جنبه تدافعی اند و به "ضد تبلیغ" یا "تبلیغ مخالف" معروف اند.
ضد تبلیغ دارای اصولی است که مهمترین آنها:
الف) بررسی و شناسایی هدف های مشترک
مقابله یا تبلیغات سیاسی مخالف، باید برنامه ها و فرمول های متعدد آنها دقیقا تحلیل و تشریح شوند و به ترتیب اهمیت طبقه بندی گردند.
ب) حمله به نقاط ضعف
* ضعف و تزلزل دشمن یکی از مهمترین اصول استراتژی سیاسی و نظامی است. تیغ حملات را باید علیه نیروی مردد و متزلزل متمرکز ساخت و آن را هدف تبلیغ شدید قرار داد تا زود از میدان بیرون رود.
*بی اثر ساختن تبلیغات دشمن، ابتدا سست ترین آنها مورد شدیدترین حملات قرار می گیرند و به این نحو، دشمن مرحله به مرحله تضعیف می گردد.
پ) خودداری از حملات مستقیم
*به جای مقابله مستقیم با تبلیغات دشمن، بهتر آن است که موثرترین طریقه تبلیغات به کار رود و طوری عمل شود که آثار منفی ایجاد کند.
*به جای پاسخگویی مستقیم، باید به طریقه دیگری در برابر آن ایستادگی کرد و شرایطی فراهم نمود که بی اعتبار شدن یا بی اثر شدن تبلیغات مخالف منجر گردد
ت) بی اعتبار ساختن دشمن
*مفتضح ساختن تبلیغات دشمن از طریق بی اعتبار نمودن گردانندگان آن، از وسائل موثر ضدتبلیغ محسوب می شود.
*دستگاه های تبلیغاتی تلاش می کنند با تکیه بر زندگی خصوصی و روابط مشکوک گذشته و حال تبلیغ گران، شعار ها و برنامه های آن ها را بی اثر سازند و به آنها نشان دهند که بین ادعا و عمل رجال سیاسی و گردانندگان تبلیغات، فرق وجود دارد.
ت)معرفی جنبه های متضاد
نشان دادن جنبه های متضاد تبلیغات یا واقعیت های عینی، یکی از اصول مهم ضد تبلیغ است. در اغلب روزنامه ها، موقع مبارزات سیاسی، عکسها رهبران مخالف منتشر می شود که ارتباطات و نظرات و هدف های قبلی آن ها را با آنچه ادعا می کنند، متضاد نشان می دهد.
ج)تمسخر دشمن
*جملات و بیانات رهبران سیاسی، با لحن تمسخر آمیز، تقلید حرکات و ژست ها و تشبیه آنها به افراد ستمگر، ترسو و ابله از شیوه های معمول و موثر ضد تبلیغ است.
*ازمیدان بدر نمودن مخالفان تاثیر فراوان دارد. زیرا تمسخر و تحقیر مخالفان در بسیاری موافق، بیش از منطق و استدلال در مبارزات سیاسی موثر می افتند.
*فیلم "دیکتاتور"، مفتضح ساختن هیتلر و موسولینی، بیش از هر مبارزه تبلیغاتی و حتی نظامی اثر گذاشت.
*کارناوال های فکاهی و هجایی نیز یکی از وسائل معمول برای ضد تبلیغ اند. در بسیاری کارناوال ها، رهبران مخالف را به صورت حیوانات عجیب و غریب در می آورند و در میدان ها و خیابان ها می گردانند تا تنفر عمومی را نسبت به آنان برانگیزند.
*یکی از وسائل مهم خنثی کردن تبلیغات مخالفان، پخش اطلاعات و اخبار واقعی و عینی درباره وقایع و حوادث مخصوصا مسائل مورد استناد دشمن است. در صورتی که افکار عمومی از آگاهی کامل برخوردار باشند تبلیغات مخالف با تمام شدت و قدرت خود نمی تواند در افراد نفوذ بگذارد.
جامعه شناسی تبلیغات تجاری
مقدمه
*تبلیغات بازرگانی هر نوع فعالیت تبلیغاتی است که در فضاهای عمومی شهری و کشوری، محیطی و رسانه ای با هدف معرفی و عرضه کالا، اطلاع رسانی و ارائه خدمات توسط ابزار های مربوطه در سطح محدود یا گسترده صورت می گیرد.
*تبلیغات بازرگانی همانند گردشگری جهانی بخش قابل توجهی از تجارت جهانی امروز را تشکیل می دهد.
*علاوه بر سودآوری ذاتی صنعت تبلیغات بازرگانی، اهمیت راهبردی آن به نحوی است که می توان گفت جایگاه کشورهای مختلف در اقتصاد جهانی، تا حد زیادی متاثر از کمیت و کیفیت حضور آن ها در بازار جهانی تبلیغات بازرگانی است.
آموزش و تحقیق در حوزه "تبلیغات بازرگانی"
*نخستین برنامه های تبلیغاتی در سال های آغازین قرن بیستم را برخی اساتید و صاحب نظران مطرح مدیریت در دانشگاه هایی چون نیویورک و نورت وسترن آغاز کردند.
*روانشناسان جزء نخستین گروه از اندیشمندانی بودند که وارد این حوزه شدند.
*هدف اصلی تاسیس رشته تبلیغات بازرگانی دو مطلب بود:
مشروعیت دادن به اهداف این حرفه و این پدیدهتعلیم و تربیت نیروی انسانی و سازمانی برای گسترش و توسعه صنعت تبلیغات بازرگانی
بازار جهانی تبلیغات بازرگانی
*در سال 1950 میلادی، دقیقا پنج سال پس از پایان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده آمریکا 75 درصد کل تبلیغات بازرگانی تولید شده کشورهای صنعتی را دارا بود. اما در نیم قرن اخیر از زمانی که دیگر کشورهای صنعتی به ویژه ژاپن، آلمان، بریتانیا، فرانسه و ایتالیا توان اقتصادی خود را تجدید کردند و نظام تولید و توزیع خود را برای حضور در بازار جهانی توسعه دادند و سهم آنها در تبلیغات بازرگانی جهانی افزایش یافته است.
*رشد و گسترش صنایع فرهنگی به ویژه تلویزیون و اینترنت عامل اصلی توسعه تبلیغات بازرگانی است و رشد اقتصاد ملی چین، هند و دیگر کشورهای آسیایی سهم بسیار بزرگی در افزایش هزینه های تبلیغات بازرگانی جهان دارد. امروزه کل هزینه های تبلیغات بازرگانی در جهان نزدیک به 500 میلیارد دلار برآورد شده است.
*هر چند امروزه نیز آمریکا با داشتن بیش از 40 درصد از کل صنعت تبلیغات بازرگانی در جهان رتبه اول را داراست.
*ایالات متحده آمریکا و در مرحله بعد سایر کشورهای صنعتی توسعه یافته، منبع مشخص اکثر مشتریان بین المللی و تبلیغات صنعتی، شرکت های فراملی و کارگزاران تبلیغاتی بین المللی است. علاوه بر این جریان تبلیغات بین المللی در طیف تجاری و صنعتی و خدماتی اکثرا عمودی است.
*پنجاه کارگزار و بنگاه تبلیغاتی مهم دنیا از نظر درآمد ناخالص، در مرحله اول کارگزاران ایالات متحده سپس ژاپن، بریتانیا، آلمان، فرانسه و ایتالیا هستند.
*گسترش فناوری اطلاعاتی و مخابراتی همراه با توسعه تکنیک و روش های آگهی، تبلیغات بازرگانی را اساس پدیده مدرن مصرف گرایی دنیای سرمایه داری کرده است.
*علاوه بر تبلیغات بازرگانی که معمولا در رسانه های چاپی صورت می گرفت، اکنون بسیاری از بازارهای صنعتی از طریق فهرست ها، پست مستقیم، رادیو و تلویزیون، اینترنت و نمایشگاه های تجاری، که همه از مهمترین رسانه های تبلیغاتی در بازار صنعت بین المللی است، در دسترس قرار دارد.
ساختارهای حاکم بر تبلیغات بازرگانی بین المللی و تبعات آن
*دگرگونی ارزشی و فرهنگی یکی از تاثیرات مهم تبلیغات بازرگانی است. ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و سایر کشورها مانند کره جنوبی، چین و ژاپن که مرکز فعالیت شرکت های فراملی و جهانی اند، در بسیاری از موارد ارزش های مشترکی که پایه و اساس اقتصاد سرمایه داری کنونی است، تبلیغ می کنند.
*ارزش هایی همچون مصرف گرایی زائد، اولویت انباشتن ثروت، استفاده از ابزارآلات غیرضروری در زندگی روزمره، فردگرایی و گرایش به منافع شخصی در مقابل مسئولیت های اجتماعی، به طور مستقیم و غیرمستقیم، در تبلیغات بازرگانی کنونی نهفته است.
*اینکه تبلیغات بازرگانی ارزش های مشترکی را در کشورهای مختلف جهان ترویج می کنند، متاثر از نظام کلی حاکم بر این صنعت نیز است.
*عملکرد تبلیغاتی جهانی به سه طریق اساسی با ساختار سازمان های بین المللی، ملی و محلی ادغام می شود:
*اولین ساختار، تبلیغات ستادهای مرکزی تبلیغات بازرگانی در کشورهای تولید و توزیع کننده کالاست که مسئولیت کلیه طرح ها، نوآوری ها، انتخاب رسانه و ... در سراسر دنیا را بر عهده دارند.
*دومین ساختار مرتبط با تبلیغات محلی مطابق رهنمودهای گسترده ای است که به شکل دوره ای و به تناسب زبان و سایر خصیصه های ملی مورد بررسی قرار می گیرند. شرکت های چندملیتی در خصوص تفویض اختیار مردداند.
*سومین ساختار بر محور تبلیغات محلی قرار دارد به طوری که نسخه برداری، طرح، صفحه بندی، انگاره سازی تحت الشعاع کنترل ستاد مرکزی تبلیغات و شرکت های چندملیتی است.

تبلیغات بازرگانی چالشی برای ارزش ها و فرهنگ ها
*مطالعات نشان می دهند که بین ناهنجاری های موجود در جامعه و انتظارات به وجود آمده در بین مردم و توان اقتصادی و خرید آنها رابطه مستقیمی وجود دارد. (مثال: تبلیغات شرکت کلاگ در هند)
* تبلیغات بازرگانی بین المللی تلاش می کند که نه تنها الگوی مصرف را تحت تاثیر قرار داده بلکه با حمایت از رسانه های تبلیغاتی به ایجاد بازارهای جدید کمک کند.
*تحقیقات نشان می دهند که تاثیر تبلیغات بازرگانی به ویژه روی خردسالان و جوانان بسیار قوی است و در حقیقت دیدگاه های ارزشی اقتصادی، مصرف گرایی، اخلاقی، اجتماعی و هنجارهای آنها را تعیین می کند.

الگوی مرحله ای اثربخشی تبلیغات
ابعاد مرتبط
کنشی
محدوده انگیزه ها، پیام ها تمایلات را به حرکت در می آورند یا به آنها جهت می دهند.
عاطفی
محدوده عواطف، پیام ها، نگرش ها و احساسات را تغییر می دهند.
شناختی
محدوده افکار. پیام ها اطلاعات و واقعیت ها را فراهم می آورند حرکت به سمت عمل
خرید

اعتقاد

ترجیح

علاقه مندی

شناخت

آگاهی
الگوی مرحله ای اثرهای ارتباط
برگرفته از لاویج و اشتاینر، الگویی برای سنجش اثربخشی تبلیغات. (1961)

جدول عوامل ارتباطی و مراحل رفتاری
منبع پیام کانال گیرنده مقصد
ارائه
توجه
درک
تمایل
حفظ
رفتار آشکار
کارکرد آگهی های تجارتی در رادیو و تلویزیون
*از میان وسائل ارتباط جمعی، تلویزیون و رادیو برای پخش پیام های بازرگانی و تبلیغات تجارتی اهمیت ویژه ای دارند.
*در هر آگهی تبلیغاتی چند گروه با هدف های متفاوت شرکت دارند که بسیار قابل توجه است.
*اول، آگهی دهنده: که با هدف جلب مشتری جدید و حفظ مشتری های قبلی به فعالیت می پردازد.
*دوم، شرکت سازنده و تولیدکننده آگهی: که به کمک فهم و ادراک و قدرت فنی و تخصصی خود با استفاده از نمادها و نشانه های خاص، پیام موردنظر آگهی دهنده را به مخاطبان منتقل کرده و در عوض دستمزد خود را دریافت می کند.
*سوم، رسانه ها و سازمان های رسانه ای: که با جذب هر چه بیشتر آگهی و پخش آنها بر درآمد خود می افزایند و به این ترتیب، نه تنها هزینه رسانه را تامین می کنند بلکه خود نیز سود سرشاری را به دست می آورند.
*چهارم: عوامل انسانی: با افرادی از قبیل تهیه کنندگان، گویندگان، بازیگران، آهنگسازان و ... که ایده شرکت سازنده را شکل می دهند.
*پنجم، مخاطبان: یا کسانی که از طریق رسانه در معرض پیام بازرگانی قرار می گیرند و انتظار آگهی دهنده این است که در قبال صرف هزینه صورت گرفته به انتظارش پاسخ مثبت دهند و رفتار مورد نظر او را، که مثلا خرید کالای خاصی است، انجام دهند.
انواع آگهی های تبلیغاتی رادیو و تلویزیون
*از نظر رسانه آگهی ها را می توان به سه نوع کلی تقسیم کرد:
1.آگهی های بازرگانی: به آگهی هایی گفته می شود که به تبلیغ کالا، خدمت و یا شرکت خاصی می پردازد و هدفش جذب مخاطبان برای استفاده از آنهاست. این اقدام در مرحله اول منجر به تامین درآمد برای عوامل سازنده آگهی و سازمان پخش کننده آن خواهد شد.
2.آگهی های آموزشی: به مجموع آگهی هایی اطلاق می شود که در پی رشد و ارتقاء دانش عمومی و اخلاقیات جامعه است. در این نوع آگهی برخلاف نوع قبلی، آگهی دهنده در پی سود نیست. ولی سه گروه در پی تامین درآمدی برای خود هستند. البته ممکن است این افراد به دلیل آموزشی بودن آگهی از بعضی انتظارات خود، از جمله افزایش سطح دستمزد یا نرخ بالای پخش آن صرف نظر می کنند. مانند آگهی های «آقای ایمنی» شرکت گاز و یا «بابا برقی» شرکت توانیر.
3.آگهی های خبری و اطلاع رسانی: منظور آگهی هایی است که در پی انتقال اطلاعات محض به مخاطبان هستند مانند آگهی برگزاری یک مجلس خاص، آگهی تاریخ ثبت نام دانشگاه ها و... (که البته برخی از این آگهی ها به صورت متن خبری، به مخاطبان ارائه می شود.)
آگهی های بازرگانی چگونه بر مخاطبان رسانه تاثیر می گذارند:
*رابرتسون (Robertson) در سال 1970 نوشت: «اغلب رفتار مصرف کنندگان، رفتارهای ناشی از یادگیری است، بنابراین رفتار مصرف کننده بر پایه تجربه قبلی تحت تاثیر مشابه است. میل و گرایش مصرف کننده به پاسخ براساس اثربخشی قابل توجهی است که در فرآیند خرید برای او حاصل می شود.»
نظریه های رفتاری یادگیری
*جان واتسون آمریکایی، اولین نظریه پرداز این حوزه است.
*نظریه های یادگیری رفتاری بر نقش عوامل محیطی در فرآیند یادگیری تاکید بسیاری دارند.
*آنها معتقدند یادگیری نتیجه پاسخ فرد به انگیزه های ناشی از عوامل محیطی است. مثل نظریه پاولف (Povlov) یا قانون شرطی شدن.
نظریه های شناختی یادگیری
*از دهه 60 ریشه این نظریه ها به اندیشه و کار کهلر (Kohler) برمی گردد.
*یادگیری شناختی در نتیجه فرآیندی ذهنی حاصل می شود و به عکس نظریه یادگیری رفتاری، بر اهمیت فرآیند ذهنی تاکید دارد.
*هر دو نظریه شناختی و رفتاری، بر اصل بازخورد متکی هستند. در شرطی سازی رفتاری بازتاب بازخورد، پاسخ های ویژه را که در یک سیستم پاداش وجود دارد آگاهانه تقویت می کند، ولی در انواع نظریه های شناختی، مردم بر اساس نیازها، ارزش ها و اعتقادات خودشان رفتار می کنند و بازتاب آثار این رفتار و نتایج آن موجب می شود که تغییرات لازم را در رفتار خود به وجود آورند.
کاربرد و استفاده از نظریه های یادگیری در تبلیغات تجاری
*رابرتسون خاطر نشان کرد یادگیری در فرآیند تصمیم گیری های مصرف کننده برای خرید کالا نقش مهمی بازی می کند، او معتقد است در زمانی که مصرف کننده به کالایی احتیاج دارد، اگر یادگیری و تجربیات قبلی اش به او کمک نکند، هر خرید برای یک مصرف کننده همانند یک خرید جدید است و نیاز به صرف انرژی ذهنی فراوانی دارد. البته رفتار مصرف کنندگان اغلب براساس عادت است، اما اگر دلیلی برای یک تغییر وجود داشته باشد و یا به مرور زمان فاصله زیادی از آخرین خرید به وجود آمده باشد، مصرف کننده با خرید جدیدتری مواجه می شود که مانند اولین خرید برای او پرزحمت خواهد بود.
*رابرتسون خاطر نشان کرد یادگیری در فرآیند تصمیم گیری های مصرف کننده برای خرید کالا نقش مهمی بازی می کند، او معتقد است در زمانی که مصرف کننده به کالایی احتیاج دارد، اگر یادگیری و تجربیات قبلی اش به او کمک نکند، هر خرید برای یک مصرف کننده همانند یک خرید جدید است و نیاز به صرف انرژی ذهنی فراوانی دارد. البته رفتار مصرف کنندگان اغلب براساس عادت است، اما اگر دلیلی برای یک تغییر وجود داشته باشد و یا به مرور زمان فاصله زیادی از آخرین خرید به وجود آمده باشد، مصرف کننده با خرید جدیدتری مواجه می شود که مانند اولین خرید برای او پرزحمت خواهد بود.
*درک اینکه یادگیری چگونه در مصرف کنندگان صورت می گیرد، موضوع بسیار مهمی برای بازاریابی و بازاریاب است.
*بازاریاب باید از شیوه هایی که منجر به «یادگیری» می شود آگاه باشد.
*می توان به مردم و مصرف کنندگان آموخت که همواره باید یک کالا را بر کالای دیگری ترجیح دهند.
کاربرد نظریه های یادگیری شناختی در آگهی های تجارتی
*«توانایی مصرف کنندگان در یادگیری از طریق مشاهده چگونگی رفتار دیگران، تقویت شده و این امر موجب سهولت بیشتر کار بازاریاب ها می شود. چراکه هیچگاه نباید رفتار مردم را مستقیما تقویت کرد.
*اگر کارگزاران تبلیغات بازرگانی چگونگی تحقق یادگیری را به خوبی درک کنند، قادر خواهند بود آگهی هایی طراحی کنند تا یادگیری عناصر کلیدی آن آگهی را به حداکثر مطلوب برسانند.
*مسئله مهم دانستن این موضوع است که خریداران می توانند طرز تلقی ها (attitude)، عقاید و ارزش های مختلفی را فرا بگیرند که ممکن است منجر به تغییر رفتار آنها شود.
*کارگزاران تبلیغاتی از انواع نظریه های یادگیری رفتاری یا شناختی استفاده می کنند.
آنها گاهی از طریق شرطی سازی (conditionize) و فنون تکرار (repetition) مخاطبان آگهی ها را به خرید کالاهای مورد نظر تشویق و مجبور می کنند.
*زمانی با استفاده از نظریه های یادگیری شناختی از توانایی های مصرف کنندگان در یادگیری استفاده کرده و مسیرهای موردنظرشان را برای حل مسئله ای که در ذهن مخاطب وجود دارد آموزش می دهند و بدین طریق با پیش بینی رفتار مصرف کننده، کالاهای تولید شده را به فروش می رسانند.

  حضرت محمد (ص) می فرمایند : فاطمه پاره تن من است . هرکه او را بیازارد ، مرا آزرده خاطرکرده
و هر که او را شاد کند ، مرا نیز خوشحال نموده است

شهادت حضرت فاطمه زهرا ام الفضائل صدیقه کبری(س)به  امام زمان عج الله تعالی فرجه شریف،مقام معظم رهبری وامت شهید پرورتسلیت عرض می نمایم

.

این جماعت را خدا فقط برای گریستن آفریده و این شهر را تنها برای تماشا. آن لحظه که صدایشان کردی، بی‏پاسخت گذاشتند و اینک که خاموش شده‏ای، برایت به سر و سینه می‏کوبند! تنهاترین مرد مدینه، به ابوذر می‏فرماید: «برو، با صدای بلند، اعلام کن که به خانه‏هایشان برگردند، تشییع جنازه فاطمه علیهاالسلام به تأخیر افتاده!» کم‏کم مدینه در سکوت فرو می‏رود و کودکانت در خویش! چاره‏ای جز صبر نیست که اینان وارثان زخم غربت تواند!

علی علیه‏السلام ، تنهاتر شده است

شب، عمیق شده است. وقت آن است که جنازه را به‏سوی بقیع حرکت دهند. کودکان، غریبانه به دنبال تابوت می‏دوند. پدر سفارش کرده که بی‏صدا بگریند. مبادا اهل مدینه ـ همان‏ها که تو اجازه حضور در تشییع خود را به آنان نداده‏ای ـ بیدار شوند و...

دشوارترین هنگامه هستی فرا می‏رسد. علی علیه‏السلام در قبر داخل می‏شود. با خاک، با خدا چه می‏گوید؟! هیچ‏کس نمی‏فهمد جز تو: «پروردگارا! مردمان از او بریدند. پس تو با او پیوند کن!» اگر کسی علی علیه‏السلام را پیش از این دیده باشد، اینک که از قبر تو بیرون می‏آید؛ دیگر او را نخواهد شناخت.
اینجاست که تنهایی خود را امضا کرده است!

دیگر برای پشیمانی دیر شده است خبر در شهر منتشر شده: دختر پیغمبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم را دیشب به خاک سپردند!و علی در بقیع، چندین صورت قبر درست کرده تا کسی نتواند مزار واقعی‏ات را پیدا کند.

مردم، به سرزنش هم مشغولند (وای بر ما! پیغمبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم یک دختر بیشتر نداشت. آن وقت او را به خاک سپردند. بی‏آنکه بر او نماز بخوانیم... حتی جای قبرش را نمی‏دانیم!) چه سرزنش عبثی! چه ملامت بیهوده‏ای! دیگر برای پشیمانی، دیر شده است، خیلی دیر!

نگاه سبزت را از زمین، دریغ مدار!

علی علیه‏السلام به مزار بی‏نشانت خیره مانده و عالم به علی علیه‏السلام . تو از شرقی‏ترین زاویه عرش، به تماشای زمین نیم‏مرده نشسته‏ای. چشم از این تماشای پرشکوه، آنی و کمتر از آنی برندار که بی‏رونق نگاه سبزت، زمین دوامی نخواهد داشت.

علی علیه‏السلام به خانه برمی‏گردد؛ با غربتی که هیچ‏کس جز تو، ارتفاعش را درک نکرد. ذوالفقار را در نیام فرو می‏برد و خود به نیام خانه برمی‏گردد، اما به راستی، کدام خانه؟! مگر علی علیه‏السلام بی‏فاطمه علیهاالسلام خانه دارد؟! این سؤالی است که آفرینش از پاسخ به آن ناتوان است!
پهلوی زمان شکسته است

                                                          چهار قلعه عبدالملکی
                                                 ( یاداشتی از پژوهشگر ارجمند حسن سلیمی عبدالملکی)
 

  پیشینه عبدالملکی ها:   (از قروه تا چهار قلعه عبدالملکی بهشهر)

 زادگاه اصلی نیاکان عبدالملکی قبل از اسلام در ارتفاعات پاوه و اورمان بود.پس از ورود اسلام آنان به اسلام وتشییع گرویدندو بنا به دلایلی به جنوب کوچ کردنند.و آنگاه به لرستان آمده و در حدود700 سال در نواحی ملایر کنار طوایف زندیه به دامداری و پرورش دام مشغول شدند تا اینکه در زمان نادر شاه افشار به مدت بیست سال همراه با طوایف زندیه به درهّ ی گز قوچان تبعید شدند سرانجام طوایف زند و عبدالملکی به همراه صادق خان و کریم خان به محل سابق خود یعنی لرستان برگشتند و از یاران وفادار سلسله ی زندیه محسوب می شدند. به علت مخالفت آقا محمد خان با زندیه ایل عبدالملکی را با چند ایل دیگر از شیراز به تهران تبعید کرد.
ایل عبدالملکی در شهریار تهران به حفاظت و حراست مشغول بود و سپس به منطقه ی نور و کجور مازندران کوچانده شدند بعد از آنجا در غرب فرح آباد ساری در تپه ای معروف یه ملکی خانه سر زندگی کردند به علت امکانات کم به قلاغ فعلی آمدند و چهار قلعه عبدالملکی را تشکیل دادند که هم اکنون به لطف خدا و کوشش مردمان خوب چهار قلعه عبدالملکی به یکی از بهترین مناطق ایران از نظر آب و هوا و با وجود آبندان ها و مرداب های وسیع و داشتن جزیره ی میانکاله در موقعیت ایده آل برای جذب توریست قرار گرفته است در ناسخ التواریخ آمده است ابلق سواران ( سواران اسب ابلق ) عبدالملکی که پس از سال ها مهاجرت ( حدود سالهای 1260 ه.ق) از اورامانات کردستان مهاجرت نمودن و اکنون عده ای در نور کجور سکنی گزیده اند و عده ای از آنان نیز در استان مازندران در شمال غربی شهرستان بهشهر و در کنار سواحل دریای خزر زندگی می کنندبه چهار روستای به نامهای ( امیرآباد - زینوند - زاغمرز و حسین آباد تقسیم گردیده و اتحاد قابل الوصفی دارند و هر کدام دارای چهار طایفه و سه تیره و دوازده بنچه تقسیم شده اند که درکل امور اتفاق نظر دارند و دارای یکپارچگی و وحدت می باشند.ایل عبدالملکی ابتدا با سردارشان میکنند و نظر بر این بود که هر کمکی به سپاه قاجار بر خلاف مرام کشته شدگان این ایل در جنگ با آقا محمد خان و در حمایت از لطفعلی خان زند کشته شده اند است ، اما به تدریج آنان را متقاعد میکند و با تحریک روحیه ملی انان را ترغیب به شرکت در جنگ با قوای روسیه میکند چرا که ایل عبدالملکی به دعوت شاهزاده عباس میرزا وارد کار زار قوای ایران با روسیه شده بودند و نقطه عطف جنگ ایران و روس بود که ایل با ورود به کارزار و با حمایت سواران افشار قوای روس را که به این سوی مرز در حوالی پل خدا آفرین سر ریز کرده اند منکوب و توپهای سر گردان رزمی ژنرال دالوف را منهدم می کنند و سالم به مقر خود باز می گردند . در جای جای تاریخ ایران ایران و این سرزمین پهناور ردپای مبارزات و جانفشانی ها و عرق و وطن دوستی این قبیله دیده می شود.

ایل عبدالملکی قبل از اسلام و سالها پیش از انقراض حکومت ساسانیان از ارتفاعات اورامانات کردستان به دلایل و اقتضاهای سیاسی به دشت ها و نقاط پست تر کردستان مهاجرت می کنند و نقاط سکونت آنان پیش از اسلام دقیقا مشخص نیست اما روستای قلعه در شهرستان قروه استان کردستان به عنوان یکی از سکونتگاههایشان مطرح می باشد

در گزارش یکی از کارشناسان میراث فرهنگی استان مازندران درخصوص نمونه‌برداری گویش درشهرستان بهشهر آمده است.
در حاشیه شرقی شهر بهشهر و در روستاهای بخش مرکزی نیز افرادی ساکنند که اگرچه به زبان مازندرانی سخن می‌گویند ولی معدود واژه‌هایی دارند که نشان می‌دهد زبان اصلی و مادری آنها در گذشته متفاوت از زبان منطقه بوده است. غالب ساکنان روستاهای امیرآباد ، حسین‌آباد، زاغمرز و زینوند واقع در بخش مرکزی دهستان میانکاله کردهای ایل بزرگ عبدالملکی هستند و این چهار روستا در محل به چهار قلعه عبدالملکی معروف است. این ایل دارای چهار طایفه به نام‌های فهروند، زینوند، شیخ‌وند و کالوند است. پیشینه تاریخی اَوْملکی یا عبدالملکی‌ها به قبل از اسلام برمی‌گردد و زمان کوچ آنها به مازندران، پس از انقراض سلسله زندیه بوده است. آقامحمدخان قاجار دوازده هزار خانوار عبدالملکی، کلهر، مافی و خواجه‌وند را به همراه خانواده لطفعلی‌خان زند به تهران تبعید کرده ایل عبدالملکی نزدیک به سه سال در شهریار به سر بردند و سپس به منطقه نور و کجور در مازندران کوچانده شده و در نهایت در زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه به شبه جزیره میانکاله کوچیدند و امروز ساکنان چهار قلعه عبدالملکی از طوایف و تیره‌های مختلف به شرح زیر هستند. روستای زاغمرز چهار طایفه فهروند به نام‌های پاشاکلاهی ، کُلَسَوَند (گل اسفند) شاه‌قلی و چهاربینچه دارد. روستای «زینوند» شش تیره یا حوزه به نام‌های حوزه قره ، حوزه اشتمعی، حوزه مراویس، حوزه شیبه سری، حوزه دونه، حوزه رضا دارد. در روستای امیرآباد چهار طایفه شیخ‌وند، حَتَم ، مریدوند و ملک شعبان و دوازده تیره زندگی می‌کنند. در روستای حسین‌آباد نیز چهار طایفه کالوند، کمرشافی، جمالی‌وند و سل‌یاکوتی با دوازده تیره زندگی می‌کنند. ساکنان چهار قلعه عبدالملکی هر چند که به زبان مازندرانی تسلط کافی دارند ولی زبان کردی را فراموش نکرده و در خانواده رسما به زبان کردی سخن می‌گویند.

خیلی وقت بود که شنیده شده بود عده ای در شمال کشور زندگی می کنند که نسب شان به طایفه "عبدالملکی" که در روستای قلعه شهرستان قروه زندگی می کنند می رسد.تا اینکه تصادفا مطلبی در این مورد دیده و تصمیم گرفته شد تا در این باره تحقیق شود.این افراد با گذشت قریب به دویست سال از مهاجرت به مناطق شمالی ایران هنوز زبان خود ،کردی اورامی، را حفظ نموده اند در چهار روستا معروف به "چهار قلعه عبدالملکی" در حوالی امیر آباد بهشهر در استان مازندران زندگی می کنند.
از بزرگان ساسانی و حاکمان وقت بوده اند که قبل از اسلام و سالها پیش از انقراض حکومت ایرانی ساسانیان از ارتفاعات اورامانات کردستان به دلایل و اقتضاهای سیاسی به دشت ها و نقاط پست تر کردستان مهاجرت می کنند و نقاط سکونت آنان پیش از اسلام دقیقا مشخص نیست اما قلعه هایی از آنان در کردستان و کرمانشاه و لرستان همچنان با قی است و تنها در بعضی از قلعه ها امروزه عبدالملکی ها همچنان به زبان اصلی خود که زبان کردی ( با لهجه اورامی ) است تکلم می کنند و بقیه ساکنین آن به زبان رایج منطقه تکلم میکنند . متاسفانه تا 25 سال قبل عبدلملکی ها از وجود یکدیگر در نقاط مختلف بی خبر بودند و امروزه نیز جز در یک مورد بقیه قلعه ها و طوایف از وجود دیگر طوائف عبدالملکی بی خبرند ، از قلعه های موجود عبدالملکی در سطح کشور که اشاره شد ، می توان از قلعه پول در حوالی کجور شهرستان نوشهر و قلعه عبدالملکی در حدود شهرستان قروه کردستان و قلعه محمد حسن خان عبدالملکی در حدود شهرستان کامیاران و قلعه عبدالملکی در حدود ملایر و تویسرکان و قلعه عبدالملکی در کنار ساحل دریای خزر در حوالی شهرستان بهشهر نام برد .عناصر تفکر و فرهنگ زرتشتی همچنان در میان عبدالملکی ها وجود دارد ، در این میان میتوان به کلمات و عباراتی اشاره کرد عباراتی برای سوگند خوردن مثل ، سوگند به این سوی چراغ ( یعنی سوگند به این روشنایی چراغ ) یا سوگند به این اجاق ( یعنی سوگند به این اجاق ) . البته عباراتی هم هست که از این فرهنگ و تفکر مانده مانند اورگاه ( یعنی آتشگاه ) که در همه خانه ها موجود بوده است . البته عبارت اجاق به معنی دیگری هم به کاربرد داشته . اجاق کور یعنی کسی که فرزند پسر نداشته که در گدشته های دور در ایران در هر خانواده پسر ارشد مسئول روشن نگه داشتن اجاق خانه بوده که این کار در نظر آنها بسیار تقدس داشته بوده است
کردهای هورامی شمال ایران:

شاید اگر تا دیروز به ما می گفتند کردهای در شمال ایران، آن هم با گویش هورامی وجود دارند، شگفت زده می شدیم.اما در واقع مرزهای وسیع کردستان هنوز هم آن چنان شناخته شده نیست که بتوانیم آمار دقیق کردها را مشخص نماییم. این مقاله تحقیقی است کوتاه از کردهای هورامی(شمال ایران) که مکان اصلی آن ها هورامانات و پاوه بوده است. اما به دلایل سیاسی وفرهنگی کوچانده شده و پس از مهاجرت های پی در پی در شمال ایران ساکن شدند.

                                          سیرتاریخی مهاجرت ایل عبدالملکی های ایران
                   (یاداشتی از پژوهشگر ارجمند حسن سلیمی عبدالملکی ازوبلاک پژوهشی ایل عبدالملکی)

1- مقدمه:

عبدالملکی، عبدالمالکی، عبدالملکیان یا ملکی های غرب مازندران که در بخش های کجور(روستاهای میرکلاه، کدیر، پول)، چمستان و صلاح الدین کلا ساکن اند، همگی به عبدالملکی یا اوملکی شهرت دارند. آنها اصالتاً کرد و از نژاد آریا ی می باشند.

 2- تاریخ مهاجرت:
1-2 از اورامانات به جنوب ایران:
همانگونه که پیشتر گفته شد،خاستگاه نیاکان عبدالملکی قبل از اسلام در اورامانات کردستان بود امّا مشخص نیست که به چه علت و از چه زمانی بعد از ورود اسلام به کردستان، ایشان از آن مناطق کوچ کرده و به جنوب ایران مهاجرت نمودند. در همین رابطه،مکنزی نخستین سرکنسول انگلیس در رشت در سفرنامه اش (1858 میلادی) می نویسد:«[عبدالملکی ها] قرار بود که در جهاد علیه انگلیسی ها که صدراعظم وطن پرست و دیندار اسبق اعلام کرده بود بجنگد، ولی قبل از اینکه وارد مهلکه شوند جنگ خاتمه یافت و مجبور نشدند که به جنوب ایران سفر کنند. می گویند عبدالملکی ها در اصل از آن منطقه به اینجا آمده اند.»(سفرنامه شمال،ص71) اکنون نیز عبدالملکی ها در جنوب ایران، حوالی گچساران در روستایی به نام سراب نینیز زندگی می کنند که به ملک زاده و اسد زاده شهرت دارند. ایشان بر مزار نیاکانشان نیز نام خانوادگی عبدالملکی دیده می شود و همگی خود را عبدالملکی یا اوملکی می خوانند.

 
2-2 از جنوب به استان همدان:
بعد از مهاجرت به جنوب، عبدالملکی ها در استان همدان (محلّی بین ملایر، تویسرکان و نهاوند) هم مرز با استان لرستان ساکن شدند. در مناطقی که امروزه به این نامها معروفند: روستاهای گِرا، فَریازان، زاغه(که ساکنانش اکنون به تیمور آبادِ تویسرکان کوچ نموده اند)، نوقده، دو قلعه، فرس فج، دارانی پائین، حسین آباد قِشلاق، وِردابه، نوآورزمان و محمد آبادِ محمّد زمان.

در زمان نادرشاه افشار، عبدالملکی ها (ایلاتی که اکنون در مازندران ساکن اند) به همراه طوایف زندیه به درگز قوچان فرستاده شدند و عبدالملکی های کردستان به قلعه عبدالملکی قروه تبعید گردیدند. ایرج افشار در این باره می نویسد:« مردم ایل عبدالملکی در گذشته ساکن درگز بودند ولی بنا به عللی به فارس مهاجرت کردند».ایل ها،چادر نشینان و طوایف عشایری ایران،ج2،ص1078)

4-2 از خراسان (در گز) به همدان و شیراز:
پس از آن، عبدالملکی ها و دودمان زندیه از درگز خراسان به جایگاه نخستین خود یعنی لرستان و اطراف توسیرکان کوچ نمودند. احتمالا در هنگام بازگشت از درگز به استان همدان، تعداد کمی از عبدالملکی ها در بخش روداب سبزوار ساکن شدند که اکنون در آنجا حدود 12 خانوار (56 نفر) می باشند. ایل عبدالملکی در هنگامِ زمامداری کریم خان زند از لرستان و تویسرکان به شیراز می روند. میرزا تقی خان سپهر در این باره در کتاب جنگ بین الملل اوّل می نویسد: «دودمان عبدالملکی از ایل زندیه هستند. زادگاه نیاکانشان ملایر است که از آنجا به شیراز کوچ کردند و چون لطفعلی خان کشته شد خاندان عبدالملکی به فرمان پادشاه آن روز، آقا محمدخان به تهران آمدند».

5-2 از شیراز به تهران(شهریار):
بنا به گفته ایرج افشار سیستانی، عبدالملکی ها پس از انقراض سلسله زندیه در سال 1169 خورشیدی به دستور آقا محمّد خان قاجار ابتدا به شهریار تهران کوچانده شدند و بعد از یک سال به نور و کجور مهاجرت می نمایند. (ایل ها،چادر نشینان و طوایف عشایری ایران،ج2،ص1078)

6-2 از تهران(شهریار) به مازندران(بخش کجور):
عبدالملکی ها در زمان آقا محمد خان قاجار، بعد از یک سال اقامت در شهریار تهران در سال 1169 خورشیدی، به مازندران غربی(بخش کجور) کوچانده شدند. روستاهای عبدالملکی نشین مازندران غربی عبارتند از: سید محلّه، کش کوه و خرم آباد (تنکابن)،روستاهای کدیر، پول، میرکلا و خاچک( بخش کجور) و روستای صلاح الدین کلا (بخش نور). البته ناگفته نماند که این خانواده های عبدالملکی به دلیل کمی جمعیت و ازدواج با بومیان منطقه،زبان مادری و اورامی خود را فراموش نمودند و امروزه به زبان تبری تکلم می کنند.
در زمان اقامتشان در کجور بود که جنگ های ویرانگر ایران و روسیه تزاری در زمان پادشاهی فتحعلی شاه قاجار آغاز شد.در این جنگ ها که از سال 1218 هجری قمری آغاز گردید، عبدالملکی ها به سرکردگی جعفرخان عبدالملکی از پیادگان معروف عباس میرزا بودند که فقط در یک روز برای جلوگیری از هجوم توپهای ژنرال دالوف روسی، چهارصد شهید تقدیم ایران نمودند.
عبدالملکی ها در جنگهای ایران و افغان هم شرکت فعال داشتند و در این نبردها یکی از بزرگان این ایل به نام رشید خان عبدالملکی، نیای زنده یاد حاج رشید اکبری عبدالملکی از حسین آباد در راه دفاع از خاک به همراه جوانان دیگر عبدالملکی شهید شد.

7-2 از کجور به چهارقلعه عبدالملکی (شهرستان بهشهر):
به گفته ایرج افشار سیستانی، ایل عبدالملکی در سال 1275 هجری قمری برای مقابله با مهاجمان ترکمن به چهار قلعه عبدالملکی انتقال یافتند.بنا به روایت خودشان در زمان آمدن به مازندران، حدود چهار هزار نفر خانوار بودند؛ امّا در اثر آب و هوای این منطقه تعدادشان به ششصد خانوار تقلیل یافت. (ایل ها،چادر نشینان و طوایف عشایری ایران،ج2،ص1078 )

چهار طایفه عبدالملکی شامل این روستاها می شود: زاغمرز، زینوند، امیر آباد و حسین آباد. زبان اهالی چهارقلعه عبدالملکی، همان زبان زیبای کردی اورامی است و عبدالملکی های چهارقلعه بعد از قرن ها دوری از خاستگاه نیاکانشان همچنان حافظ سنت ها،زبان و فرهنگ اجدادی شان هستند. می توان نمونه هایی از این باورها را در امثال،کنایات و اشعار کردی شان مشاهده نمود.

3- صاحب منصبان ایل عبدالملکی:
روسای ایل عبدالملکی از زمان زندیه تا پهلوی اول به ترتیب تاریخی از این قرارند:1.عبدالرزاق خان عبدالملکی،2.صادق خان عبدالملکی 3. ابدال خان عبدالملکی(دوران زندیه)، 4. جعفر خان عبدالملکی 5.بسطام خان عبدالملکی 6. شکرالله خان عبدالملکی 7.جعفرخان عبدالملکی 8.سرتیپ عسگر خان عبدالملکی(عظام الملک) 9.جعفرخان عبدالملکی(عظام الملک کوچک) 10.سرتیپ قاسم خان عبدالملکی (هژبرالدوله) - (دوران قاجاریه و اوایل پهلوی)

4- زبان و گویش:
گویش عبدالملکی شاخه ای از گویش اورامی است. البته امروزه گویش های غیر کردی عبدالملکی در گویش عبدالملکی ها وارد شده است که دلیل آن را باید در دور بودن عبدالملکی ها از خاستگاه نیاکانشان دانست؛ و مهاجرت های اجباری به مناطق شرق، جنوب و شمال ایران برای حراست و مرزبانی از خاک سرزمین. اما با این وجود، زبان و فرهنگ بیگانه هنوز نتوانسته است به طور کامل این گویش شیرین اورامی را دستخوش حوادث و خواسته های خود قرار دهد.
امروز عبدالملکی های ایران بنا به آگاهی و باوری که به فرهنگ اصیل پدری خود دارند، هنوز گویش کردی عبدالملکی را حفظ کرده و بعد از گذشت هزار و اندی سال جدائی از سرزمین نیاکانشان، به زبان مادری تکلم می کنند. برای نمونه به تعدادی از واژگان و فعل های عبدالملکی اشاره می کنم: کِناچو= دختر، کُورَه= پسر، یانَه= منزل، ویرگاه= غروب، گیجی= پیراهن، زام= زخم، فیکه= سوت، اَوِر= آتش، آرگاه= جای آتش. کیانام= فرستادم، شانام= انداختم، تاشام = تراشیدم، لوآیم= رفتم. پرسایم= پرسیدم. فهرست کاملی از این افعال و واژگان در کتاب «امثال و اشارات و واژگان کردی عبدالملکی» تالیف نگارنده این سطور آمده است و خوانندگان را به این کتاب ارجاع می دهم.
عبدالملکی ها هنوز مانند اورامی زبان ها، فعل خوردن را اینگونه صرف می کنند: واردِم، واردِد، واردِش، واردِمان، واردِتان، واردِشان (گویش ژاورو). در گویش اورامی(بخش اورامان) سه نوع آخر اینگونه تلفظ می شود: واردِما، واردِتا، واردِشا. بنابراین نتیجه می گیریم که گویش عبدالملکی به گویش ژاورویی از بخش اورامان نزدیک تر است.در اینجا باید گفت که جز زبان مادری هیچ دلیلی برای بیان هویت وجود ندارد.
5- پیشینه تحقیقاتی تاریخ و زبان عبدالملکی ها:

تاکنون کتاب های ارزشمندی در زمینه تاریخ، زبان و فرهنگ ایل عبدالملکی نگاشته شده است که به ترتیب تاریخی عبارتند از: 1. منظومه «برای تو زاغمرز» که توسط استاد روانشاد قدرت الله یاسمی عبدالملکی سروده شده و به همّت آقای مهندس مسعود رحمتیان عبدالملکی و با مقدمه آقای مهندس جلال ابوطالبی عبدالملکی به چاپ رسیده است. 2. «پیشینه عبدالملکی ها در مازندران و کردستان» تالیف حسن سلیمی عبدالملکی که در سال 1381 توسط انتشارات شلفین به چاپ رسیده است. کتاب «امثال و اشاره و کنایه و تطبیق واژگان عبدالملکی با معادل فارسی» تالیف «حسن سلیمی عبدالملکی» که در سال 1387 توسط انتشارات شلفین منتشر شد. کتاب «تاریخ ایل عبدالملکی» تالیف «رضا عبدالملکی» که در سال 1388 توسط انتشارات شلفین منتشر گردید. و کتاب «تاریخچه دیرین عبدالملکی ها» تألیف «جمشید عبدالملکی» که توسط مولف در سال 1388 انتشار یافت. آقای احمد فاتحی عبدالملکی نیز از نویسندگان عبدالملکی است که کتابش با عنوان «گنج سخن» توسط انتشارات «نشر روح» در سال 1384 به چاپ رسید. البته باید در اینجا از شاعران خوش قریحه عبدالملکی نیز یاد کرد که با مجموعه های شعری خود، برگ زرینی به تاریخ ادبیات و فرهنگ عبدالملکی ها افزوده اند.شاعر ارجمند، استاد محمدرضا عبدالملکیان که از مجموعه کتابهایش می توان به این موارد اشاره کرد: مَه در مِه 1354، ریشه در ابر 1366،رباعی امروز1366، رد پای روشن باران 1374،آوازهای اهل آبادی 1374، ساده با تو حرف می زنم 1382، گل چه پایان قشنگی دارد 1383، حالا که آمده ای 1384، پل خواب 1386،حالا که رفته ای1387. شاعر گرامی صمد عبدالمالکی(درخشان) از روستای فریازان تویسرکان،صاحب «دیوان درخشان» که در سال 1386 انتشار یافت. شاعر جوان،گروس عبدالملکیان که کتابهایش از این قرارند: «پرنده پنهان» 1381، «رنگ های رفته دنیا» 1383، «سطرها در تاریکی جا عوض می کنند» 1385. در پایان باید از شاعر جوان عبدالملکی، آقای مهرداد جهانگیری نیز یاد کرد که مجموعه ای از شعرهایش توسط «دفتر شعر جوان» به زودی روانه بازار خواهد شد.
غیر از این کتاب ها، می توان به همایش سراسری عبدالملکی های ایران اشاره کرد. نخستین «همایش پیوند با تبار و دیار عبدالملکی های ایران» در زاغمرز(مرداد 1389) با دبیری نگارنده این مقاله برگزار گردید. سخنرانان همایش عبارت بودند از: استاد دکتر سوران کردستانی(محقق و شاعر کُرد)، استاد محمدرضا عبدالملکیان(شاعر معاصر و مدیر دفتر شعر جوان ایران)، دکتر حسین اسلامی(محقق و رئیس پژوهشکده ساری شناسی)، استاد محمّد رشید امینی(نویسنده و شاعر پاوه ای)، آقای هادی سپنجی (شاعر) آقای جمشید عبدالملکی(محقق تاریخ عبدالملکی ها)، شاعر توانای عبدالملکی ها استاد صمد خان عبدالمالکی از فریازان توسیرکان، دکتر رضا عبدالملکی(نویسنده کتاب تاریخ ایل عبدالملکی)، مهرداد جهانگیری(روزنامه نگار و شاعر عبدالملکی) و اینجانب حسن سلیمی عبدالملکی. در پایان باید اشاره کرد که نگارنده این سطور غیر از این کتابها، مقالاتی هم درباره عبدالملکی ها نوشته است که به دو زبان اورامی و فارسی در نشریات اهورا و اورامان به چاپ رسیده است.

6- اصل و نسب کردی عبدالملکی ها:
بعضی از محققین و مورخین، عبدالملکی ها را قشقائی، لُر، افشار و ممسنی دانسته اند که دکتر رضا عبدالملکی در کتاب «تاریخ ایل عبدالملکی» با دلایل تاریخی، عبدالملکی ها را کُرد دانسته و نظر ایشان را اصلاح نموده است. علاوه بر این، نگارنده در پی مسافرت های فراوان به مناطق کردنشین اورامانات ایران و عراق، انجام تحقیقات میدانی در این مناطق، مصاحبت با اهل زبان و نویسندگان حوزه فرهنگ و ادبیات اورامی و نیز با شرکت در همایش های پژوهشی در زمینه زبان اورامی، به این نتیجه رسیده است که گویش عبدالملکی شاخه ای از گویش اورامی می باشد و زبان اورامی، مادر گویش های اورامی، زنگنه ئی، باجلانی، لکی، کاکایی، زازاکی، کنوله ئی و عبدالملکی است. اکنون در اینجا به منظور توضیح این مناطق،اشخاص و همایش های مورد اشاره، خوانندگان را به بعضی از موارد توجه می دهم تا ایشان نیز تا حدودی با این اشخاص و مناطق آشنا گردند.

الف- مناطق: مسافرتهای تحقیقاتی به کردستان ایران، بخش اورامانات(ژاورو،تخت و لهون)، حجیج، اورامان، کماله، دزلی، سنندج، مریوان، سقز، قروه و قلعه عبدالملکی. کردستان عراق: شهرستان های سلیمانیه، هولر،روستای تویله در بخش اورامان لهون. استان کرمانشاه: پاوه، کامیاران، پالنگان، جوانرود و کنگاور. استان همدان: شهرستان تویسرکان و روستاهای گِرا، فَریازان، زاغه و روستاهای مورد اشاره در بخش «مهاجرت از جنوب به غرب».
ب- اشخاص: مصاحبت با آقایان محمّد رشید امینی(محقق و شاعر)، دکتر سوران کردستانی (پژوهشگر تاریخ کرد)، احمد نظیری(نویسنده و محقق)، معتصم شافعی(فعال فرهنگی در پاوه)، هورامان بهرامی(سردبیر مجله اهورا)، هادی سپنجی (شاعر و نویسنده پاوه ای)، امیر امینی (محقق و نویسنده پاوه ای)، فاتح رحیمی(نویسنده دستور زبانی اورامی) و گویشوران ماچو زبان بخش کردستان عراق: ماموستا کاک ایوب رستم (نویسنده، شاعر و رئیس مرکز روشنفکری هورامان لهون)، کاک جمیل هورامی(از بنیانگذاران مرکز روشنفکری هورامان لهون) و آقای کاکائی(رئیس فرهنگ سابق اقلیم کردستان و مشاور آقای مسعود بارزانی).
ج- همایش ها: شرکت در همایش اوارمان شناسی(سروآباد)، همایش اورامان شناسی(دانشگاه سنندج،1384)، همایش مشاهیر اورامانت (شهرستان پاوه، 1386)، فستیوال اورامان (ویژه ماچو) در سلیمانیه کردستان (2009 میلادی)
7- گفته های ماموستا مردوخ کردستانی و کورت فریشلر آلمانی درباره عبدالملکی ها و خاستگاه اورامان:
در اینجا لازم می دانم برای آگاهی بیشتر خوانندگان عزیزان به خاستگاه نیاکان عبدالملکی، به کتاب ارزشمند برادر عزیزم، کاک جمشید عبدالملکی تحت عنوان «تاریخچه دیرین عبدالملکی» اشاره ای کرده تا بتوانیم محلّ زندگی نیاکانمان را به خوانندگان عزیز معرفی نمائیم؛ که از زبان ماموستا مردوخ و نویسنده آلمانی تبار کورت فریشلر بیان گردیده است.
کاک جمشید عبدالملکی در کتاب خود(تاریخچه عبدالملکی ها)، از قول ماموستا مردوخ مؤلف تاریخ و جغرافیای مناطق کردستان چنین آورده است: «[ساکنان] قلعه های ناحیه قروه، قبلاً در اورامانات و مناطق جنوب غربی آن ناحیه با شغل گله داری و تفنگچی گری زندگی می کردند.» (تاریخچه دیرین عبدالملکی ها،ص 112) و در همین کتاب آورده است که «زندگی دیرینه اوملکی ها در مناطق اورامان و در قسمتی از ناحیه اورامان جنوب غربی، مشرف به جوانرود و در کوهستانهای صعب العبور در عصر مادی ها به گله داری و نظامی گری سپری می شد.» (همان کتاب،ص 121)
همچنین کاک جمشید عبدالملکی در کتاب خود به نقل از کتاب «کنیز شاهزاده خانم فرعون»، تألیف کورت فریشلر آلمانی آورده است: یکی از مردان رومی(یونانی) که از جنگ با ایرانیان در ناحیه آذربایجان شرقی، نزدیکیهای میانه، شکست می خورد؛ پس از جنگ، با باقی مانده سپاه خودش عازم روم می شود، او ابتدا از دامنه های زاگرس و از منطقه اورامانات رهسپار عراق کنونی و آنگاه عازم سوریه بوده، می گوید:در ارتفاعات و دامنه کوههای ناحیه ی غربی ایران به طایفه پر جمعیتی برخورد کردیم به نام اوملک یا ایوملک. آنان مردانی سلحشور و جنگجو بودند و احشام زیادی داشتند. در آن موقع از سال، زمستان بود و هوا خیلی سرد بود. راه را بر ما بستند و عده ای از ما کشتند و ما ناچاراً به التماس افتادیم که گرسنه هستیم اوّل کمی غذا به ما بدهید بعداً هر چه می خواهد انجام دهید، عده ای از سران این طایفه که معلوم بود رؤسای آنها هستند در یک مکان جمع شدند. بعد از مشورت برای باقی مانده از افرادم آتش روشن کردند و غذای کافی در اختیار ما گذاشتند و مانند اسرا با ما رفتار می کردند. چون بر خورد با اوملک ها نزدیک غروب بود در مکانی مخصوص ما را جای دادند و برای ما آتش روشن کردند و تا صبح از نگهبانی غفلت ننمودند . بعد از اینکه آفتاب طلوع نمود به قدر کافی غذا در اختیار سپاه من گذاشتند و ما را آزاد نمودند. با وجود اینکه اوملک ها می دانستند ما یونانیها دشمن ایرانی ها هستیم، بعد از اینکه عده ای از سربازانم کشته شدند من به التماس افتادم و آنها هم با ما خوب رفتار کردند. دانستم که ایرانیها مخصوصاً این طوایف کرد، مهمان نوازند ولو اینکه دشمن آنها باشد.»
ماموستا مردوخ در کتاب «تاریخ و جغرافیای مناطق کردستان» آورده است: زندگی دیرینه اوملکی ها در مناطق اورامان و خصوصا در قسمتی از ناحیه جنوب غربی اورامان، مشرف به جوانرود و نیز در کوهستانهای صعب العبور در عصر مادی ها به گله داری و نظامی گری سپری می شد».(تاریخچه دیرین عبدالملکی ها،ص 123)
با استناد به گفته های کورت فریشلر(مذکور در بالا) و ماموستا مردوخ، به این نتیجه می رسیم که خاستگاه نیاکان عبدالملکی در کردستان بخش اورامانات بوده و این خاستگاه طبق اشاراتی که در این مقاله آمده است، بخش ژاورو(احتمالاً بیساران، پالنگان، جوانرود و ناحیه پاوه) محل زندگی نیاکان عبدالملکی به هنگام برخورد به فرمانده و سپاه یونانی می باشد که در اواخر حکومت اسکندر و قبل از حکومت سلوکیان و اشکانیان بوده است. نتیجه این مشاهدات و گویش حال حاضر عبدالملکی ها گواه این مدعاست که خاستگاه عبدالملکی ها اورامانات و گویش آنها اورامی می باشد.
پراکندگی فعلی عبدالملکی ها:
هم اکنون بخش عظیمی از جمعیت عبدالملکی های ایران در چهارقلع? عبدالملکی(بهشهرِ مازندران) و مناطقی بین ملایر، تویسرکان و نهاوند ساکن اند. بعد از آن باید به عبدالملکی های قلعه شهرستان قروه سنندج اشاره کرد. عبدالملکی های مهاجر به حومه تهران و قم نیز در مرتبه بعدی از نظر تعداد خانوار و جمعیت، قرار دارند که در شهرهای مامازن، خاتون آباد، نظرآباد، شهریار، هشتگرد و شهرستان قم ساکن اند. باید گفت که احتمالا در روستاهای آب باریک و شکرآبادِ الیشتر استان لرستان نیز تعدادی از جمعیت عبدالملکی ساکن اند. در غرب مازندران، عبدالملکی ها و ملکی ها که همان خانواده های عبدالملکی هستند ساکن بوده و مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته اند. در پایان باید به عبدالملکی های روداب سبزوار نیز اشاره کرد که در حدود دوازده خانوار بوده و اکثرشان به شهرهای بزرگ خراسان مهاجرت نموده اند.

روز اول فروردین ماه در ایران و برخی دیگر از کشورها به عنوان روز «نوروز» شناخته شده است. ایرانیان این روز را از زمان‌های قدیم، روزی مهم در زندگی خود می‌دانستند. نوروز ایرانیان که در آغاز فصل بهار جشن گرفته می‌شود، پیام آور نو شدگی سال و آمدن گرما و مرگ زمستان و رویش دوبار طبیعت، و زمان خروج انسان از عالم خمودگی و پیوستن به طبیعت و شروع به حیات اجتماعی دوباره در جامعه است.  

    نوروز، سمبل تحول و تغییر و دگرگونی است. علاوه بر اینکه طبیعت بی‌جان جانی تازه می‌گیرد، ایرانیان نیز با خانه تکانی و پوشیدن لباس نو و ... سعی می‌کنند به استقبال این تحول بروند. بدون شک این تحول به سمت نیکویی و بهتر شدن است و به همین جهت است که بزرگداشت این روز از اهمیت خاصی برخوردار است.

پیشینه نوروز:

  عید نوروز از زمان‌های قدیم یکی از دو عید بزرگ ایرانیان بوده است، عید دیگر شانزدهم مهرماه به نام «مهرگان» بوده است. امروزه عید مهرگان از اهمیت چندانی برخوردار نیست. نوروز در روزگار «جمشید» چهارمین پادشاه دوره پیشدادی پدید آمد و در پادشاهی او به صورت آئین درآمد. مسعودی در «التنیه و الاشراف آورده است:

«هرمز در روز نخست ماه فروردین به مظالم (دادگری) نشست. پس آن روز را «نوروز» نام کرد و سنت گشت».

    فردوسی در داستان پدید آمدن نوروز نقل می‌کندکه؛ وقتی جمشید از کارهای کشوری بیاسود بر تخت کیانی نشست و همه بزرگان لشکری و کشوری بر گرد تخت او فراهم آمدند ... جمشید آن روز را که نخستین روز از فروردین و آغاز سال بود، نوروز نامید و جشن گرفت».

به جمشید گوهر افشاندند             مر آن روز را روز نو خواندند

چنین روز فرخ از آن روزگار             بمانده از آن خسروان یادگار

اسلام و نوروز:

  در خصوص نوروز و نکو داشت آن در اسلام، روایات مختلف موجود  می­باشد. بیشتر روایات دلالت بر این دارند که اسلام آن را به عنوان روزی مهم، مورد تأیید وتاکید قرار داده است. از منظر دین خداوند با آفرینش طبیعت نعمت‌های فراوانی در اختیار انسان قرار داده که جوهره و لازمه بهره  ‎مندی از این نعمت‌ها به جا آوردن سپاس و شکرگزاری از خالق آن است.

امام صادق(ع) و امام موسی بن جعفر(ع) عید را به ایرانیان تبریک می  ‎گفتند و عنوان می‌کردند هر روزی که انسان گناه نکند آن روز عید است. بنابراین بازگشت به فطرت الهی و سلامت ذات و پاک کردن کینه  ‎ها و پوشیدن لباس نو و دید و بازدید عید و هدیه و عیدی دادن همه مورد تأیید اسلام بوده و هست.

در مورد سفارش اسلام به صله ارحام که یکی از سنت‌های نوروزی است سرزدن به یکدیگر چند روز یکبار از سفارشات دین اسلام است و به همین دلیل است که در ایام رمضان و نوروز مردم بیشتر به دید و بازدید می  ‎روند و برای هم هدیه و عیدی می  ‎برند. این یک فرهنگ عمومی در اسلام است.بنابراین بسیاری از آداب نوروز نظیر صله ارحام، لباس نو پوشیدن و عیدی دادن، از تأکیدات اسلام است.

آداب نوروز:

  در خصوص روز نوروز در روایات مختلف آداب گوناگونی ذکر شده است که به پاره‌ای از آن‌ها به صورت مختصر اشاره می‌شود:

1-    نماز نافله، یک نماز چهار رکعتی پس از نماز ظهر و عصر روز نوروز و دعا کردن در سجده این نماز که موجب بخشش گناهان می‌شود.

2-    غسل کردن و پوشیدن لباس تمیز و استعمال بوی خوش. در روایتی امام صادق(ع) می‌فرماید:

«روز نوروز غسل کن و پاکیزه‌ترین لباس‌هایت را بپوش و خود را با بهترین عطرها خوشبو کن».

3-    ذکر گفتن خصوصا ذکر «یا ذی الجلال و الإکرام»

4-    روزه گرفتن.

5-    دعا کردن در لحظه سال.

یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبرالیل و النهار
یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال
حلول سال نو و بهار پرطراوت را که نشانه قدرت لایزال الهی و تجدید حیات طبیعت می باشد
رابه تمامی عزیزان تبریک و تهنیت عرض نموده و سالی سرشار از برکت و معنویت
را ازدرگاه خداوند متعال و سبحان برای شماعزیزان مسئلت مینماییم

شاپور محمد زاده نماینده سازمان دانش آموزی در مکه مکرمه در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی حج نیوز در مکه مکرمه مهمترین برنامه های فرهنگی ویژه دانش آموزان را به شرح ذیل عنوان کرد:

* طواف خانه خدا به نیت سلامتی و تعجیل در ظهور امام زمان عج و سلامتی مقام عظمای ولایت

* تشکیل حلقه صالحین با حضور دانش آموزان عمره گزار با موضوع کیفیت بخشی به عمره دانش آموزی

* مسابقه فرهنگی مکه شناسی با عنوان در خانه دوست

* حضور فعال دانش آموزان در موزه مکه مکرمه

* برگزاری یادواره شهدای 8 سال دفاع مقدس

* برگزاری جشن باشکوه میلاد باسعادت حضرت زینب کبری همراه با جوائز

                 *تقدیر و تشکر از پرستاران زحمت کش درمانگاه ایرانی مستقر در هتل جراندالاصیل در سالروز میلاد حضرت زینب سلام الله علیها به مناسبت روز پرستار

                  *برگزاری دومین دعای کمیل با حضور یکصد دانش آموز در هتل میدان مکه مکرمه

                  * محفل انس با قرآن در مسجدالحرام

                   *مسابقه بهترین عکس مصور دانش آموزان و انتخاب آن همراه با جوایز

محمدزاده اعلام کرد آخرین گروه دانش آموزان عمره گزار ساعت 3 و 20 دقیقه بامداد فردا به وقت ایران با پرواز ماهان ، جده را به سمت تهران ترک خواهند کرد.

روابط عمومی سازمان حج و زیارت - مکه مکرمه

چهارشنبه شب آخرین زائران دانش آموز در مسجد شجره لبیک گویان بر بال ملائک سوار شدند.جوانانی که بی صبرانه منتظر بودند به حضور پذیرفته شوند اما خداوند لبیکی را که در دوران جوانی خصوصا با لباس احرام و با چشمان بارانی گفته شود ، به صورت ویژه می پذیرد. شور و شوق وصل برای دلهای پاکی که دنبال نسیم بهشت و دیدار کعبه معشوق می گشتند دیدنی بود .در مسجد شجره قبل از گفتن لبیک خداوند با آنها سخن گفت، آخر شنیده بودند هرگاه می خواهید با خدا سخن بگویید قرآن بخوانید. حلقه های قرآنی دانش آموزان در مسجد شجره که ادامه همان حلقه های قرآنی در مسجد النبی بود ،حلاوت ویژه ای داشت . اشک شوق دانش آموزان قبل از گفتن لیبک نشان از این دعوت ویژه داشت. مدینه در این یک ماه جوانانی را به خود دید که در سایه سار پرچم ولایت و عهد و پیمان با اهل بیت معصومین علیهم السلام قلب نازنین امام عصر عج را خشنود کردند و امروز با رفتن آخرین کاروان دانش آموزی از مدینه دعای ائمه بقیع علیهم السلام را بدرقه راه خود کردند. 

به مکه رسیدند... و چه زیبا بود اولین دیدارشان با کعبه معشوق ، شنیده بودند در اولین دیدار کعبه دعایشان مستجاب است ، چه دعایی می توانست برترین دعا برای آنان باشد جز رفع مشکلات جهان اسلام که آنهم با ظهور مهدی فاطمه امکان پذیر می شود. آرزوی همه آنان این بود که امامشان بر همین پرده ی سیاه ابریشمین کعبه که تارهای طلا بر آن آیات وحی رابه درخشش گذاشته بود تکیه زند و ندای انا المهدی سر زند. به امید استجابت دعایشان....

برنامه های ویژه عمره دانش آموزی در مکه و مدینه 

نمایندگان سازمان دانش آموزی در مکه مکرمه و مدینه منوره از برنامه های دانش آموزان در این سفر معنوی خبر دادند

بر اساس گزارش خبرنگار اعزامی حج نیوز به عربستان ، نماینده سازمان دانش آموزی در مدینه منوره گفت : هر کاروان عمره دانش آموزی 6 یا 7 مربی دارد که با ازای هر 15 تا 20 نفر دانش اموز یک نفر مربی آنها را همراهی می کند و تمامی مجموعه اجرایی همراه دانش آموزان اعم از مدیر و معاون راهنما ، مربیان، مدیر هتل از قشر فرهنگی و معلم هستند و روحانیون کاروانها هم از افرادی هستند که به خوبی با روحیات دانش آموزان آشنا هستند

جواد میرخان بااشاره به دوره های آموزشی قبل از سفر برای دانش آموزان ادامه داد: این دوره های آموزشی در اردوهای دو سه روزه برای آمادگی و فرا گرفتن بایدها و نبایدهای سفر برگزار می شود

وی افزود : جهت بهره مندی بیشتر دانش آموزان ، علاوه بر انجام مناسک عمره در این سفر، همایش های نسیم سحری ، رویش جوانه ها و زیارت دوره های ویژه برای نخبگان برگزار می شود که با استقبال خوب دانش آموزان مواجه شده است. در کنار این برنامه ها انواع مسابقات قرآنی، کتابخوانی و ... داریم که جوایزی به برندگان داده میشود و در این دوره به یک دانش آموز که متاهل بود جهت ترویج سنت حسنه ازدواج، جایزه ویژه ای از طرف بعثه مقام معظم رهبری داده شد.

نماینده سازمان دانش آموزی در مدینه منوره با اشاره به توانمندیهای دانش آموزان ادامه داد:ما در بین دانش آموزان قاری و مجری و مداحان توانمند داریم . زیارت جامعه کبیره و دعای کمیل از جمله برنامه هایی است که خود بچه ها به بهترین وجه اجرا می کنند و حتی از آنها برای مداحی و اجرای برنامه در دیگر هتل ها نیز دعوت می کنند.

وی با اشاره به حضور دانش آموزان درعمره و جلسات بعثه مقام معظم رهبری با لباسهای فرم هماهنگ گفت: این هماهنگی نمایانگر تعهد دانش آموزان به نظام و رهبری و نشاندهنده ابهت نظام و حضور منسجم آنها برای آینده نظام است

شاپور محمدزاده هم ضمن اشاره به برنامه های فرهنگی دانش آموزان در مکه مکرمه گفت : دیدار از موزه زیبای مکه ، شهدای فخ ، مکه شناسی به صورت منسجم و برگزاری مراسم دعا و مناجات و موضوعات قرآنی از جمله برنامه های فرهنگی دانش آموزان در مکه مکرمه است

محمدزاده با اشاره به برگزاری همایش های شبی با شهدا افزود : نظام مقدس ما دستاوردهای زیادی داشته است ، ما برای حضور دسته جمعی دانش آموزان مدیون امام راحل شهدا و مقام معظم رهبری هستیم و اینگونه سفرها به برکت شهدای انقلاب است چرا که هیچ کشوری برنامه های اینچنینی برای قشر جوان خود ندارد.لذا دانش آموزان طوافی با نام طواف یار به نیابت از امام حسن عسکری (ع) و امام زمان عج و نیز برای امام راحل و شهدا به جا می آورند.

نماینده سازمان دانش آموزی در مکه مکرمه با اشاره به برنامه های قرآنی برای دانش آموزان گفت: ایجاد حلقه های قرآنی در مسجدالحرام زیبایی معنوی خاصی برای دانش آموزان داشته است. از جمله برنامه های زیبای دیگری که بچه ها انجام دادند این بود که به کمک کاروان جانبازان آمدند و جانبازان قطع نخاعی را در انجام مناسک عمره کمک کردند

شایان ذکر است 2600 دانش آموز در قالب 24 کاروان از کل کشور که از 27 بهمن ماه تا 18 اسفند عازم سرزمین وحی می‌شوند، شامل نخبه های علمی، رتبه های برتر مسابقات علمی، حافظان و قاریان قرآن ممتاز قرآن هستند ،در سالجاری به سفر عمره مشرف می شوند که در هتل های الیاس العالمی مدینه و المیدان مکه اسکان دارند